Điều trị HP - phác đồ 4 thuốc có Bismuth có phải là sự lựa chọn số 1 ?

Một tổng phân tích các thử nghiệm ngẫu nhiên đối chứng cho thấy liệu pháp 4 thuốc gồm thuốc PPI, bismuth, metronidazole và tetracylin có thể đạt được tỉ lệ tiệt trừ vi khuẩn tương tự như liệu pháp 3 thuốc có chứa clarithmomycin (>=80%).

Nó cũng cho thấy rằng, tuy tỉ lệ tiệt trừ vi khuẩn của liệu pháp 3 thuốc giảm xuống khi tỉ lệ kháng clarithromycin tăng lên (>15-20%), nhưng trong tình huống này hiệu quả của liệu pháp 4 thuốc không chứa clarithromycin vẫn tăng trên 80% ( Fischbach LA và cs, 2008), sữ dụng phác đồ này 14 ngày tiệt trừ đạt 95% trong nghiên cứu 118 bệnh nhân [19] Do đó, có thể xem xét dùng liệu pháp 4 thuốc làm điều trị đầu tay ở những vùng có tỉ lệ kháng clarithromycin cao (>15-20%) hoặc ở bệnh nhân trước đó đã dùng macrolide. 

Một tổng phân tích các thử nghiệm so sánh cho thấy liệu pháp 4 thuốc có chứa thuốc PPI có hiệu quả cao hơn khoảng 6% (KTC 95%: 3% - 9%) khi được dùng kéo dài hơn 7 ngày (Fuccio L và cs, 2007), nhược điểm chính của phác đồ này là sự phức tạp của nó (phải uống rất nhiều viên thuốc mỗi ngày trong 7- 14 ngày), có thể ảnh hưởng sự tuân trị của bệnh nhân. Nghiên cứu này cũng thấy rằng liệu pháp 4 thuốc có xuất độ tác dụng phụ tương tự như xuất độ được báo cáo với liệu pháp 3 thuốc có chứa clarithromycin. Các phân tích so sánh chi phí đều kết luận rằng chi phí trung bình của một liệu trình 10 ngày của phác đồ 4 thuốc tương tự chi phí của liệu trình 7 ngày hiện được khuyến nghị của phác đồ 3 thuốc ( Taylor JL và cs, 1997).

Rõ ràng là ở Việt Nam đã đề kháng Clarythromycin rồi nên phác đồ 4 thuốc có Bismuth là sự lựa chọn ưu tiên vì những lợi ích mà nó đem lại.

Phác đồ 4 thuốc có bismuth cụ thể:

Phác đồ 4 thuốc có bismuth bao gồm 1 loại PPI (thuốc ức chế bom proton) kết hợp 2 loại kháng sinh và bismuth, cụ thể như sau:

PPI ngày 2 lần trước ăn 30 phút + bismuth (220mg Bi) ngày 2 lần + Tetracyclin 500mg ngày 4 lần + Metronidazole 500mg ngày 3 lần.

Hoặc:

PPI ngày 2 lần trước ăn 30 phút + bismuth (220mg Bi) ngày 2 lần + Amoxicillin 1000mg ngày 3 lần + Metronidazole 500mg ngày 3 lần.

Hoặc:

PPI ngày 2 lần trước ăn 30 phút + bismuth (220mg Bi) ngày 2 lần + Tetracyclin 500mg ngày 4 lần + Amoxicillin 1000mg ngày 3 lần.

Thời gian sử dụng phác đồ 4 thuốc có bismuth theo khuyến cáo là trong 14 ngày. Đây là một trong những phác đồ diệt Hp cho hiệu quả tốt hiện nay, tuy nhiên trên thực tế thì việc áp dụng phác đồ này khá khó khăn vì những nguyên nhân sau:

Tác dụng phụ của phác đồ điều trị

Trong một nghiên cứu được thực hiện năm 2018 tại Bệnh viện ĐH Y Dược TP Hồ Chí Minh, mặc dù phác đồ 4 thuốc có bismuth cho hiệu quả diệt Hp lên tới trên 90%. Tuy nhiên có tới 80,5% bệnh nhân trong nghiên cứu gặp tác dụng không mong muốn của thuốc. Những tác dụng không mong muốn phổ biến nhất khi sử dụng phác đồ bao gồm:

• Mệt mỏi
• Buồn nôn, nôn
• Táo bón hoặc tiêu chảy
• Miệng có vị kim loại
• Mất ngủ
• Nhức đầu

Do những tác dụng không mong muốn này mà chỉ có 85% bệnh nhân tuân thủ phác đồ điều trị tốt (uống trên 90% tổng số thuốc được kê toa). Đây là một vấn đề đáng lo lắng bởi khi bệnh nhân tuân thủ điều trị không tốt sẽ làm giảm hiệu quả điều trị và làm gia tăng nguy cơ đề kháng kháng sinh.
Cách uống thuốc phức tạp

Có thể thấy, trong phác đồ điều trị có tới 4 loại thuốc khác nhau, loại uống trước ăn, loại uống sau ăn và có loại thuốc uống 2, 3 hoặc 4 lần/ngày. Điều này có thể gây ra phiền toái cho bệnh nhân trong vấn đề ghi nhớ để uống đúng, đủ liều thuốc.

Bên cạnh đó, theo báo cáo thì nhiều đơn vị khám chữa bệnh ở nước ta, nhất là các bệnh viện tuyến cơ sở chưa có bismuth trong danh mục thuốc để cấp phát cho bệnh nhân.

File điều trị HP:  LINK HERE